Pesten op het werk: het komt nog al te vaak voor. Dat bleek de afgelopen maanden duidelijk uit frappante getuigenissen die de media haalden. In een bevraging van externe preventiedienst Liantis bij meer dan 7.500 werknemers gaf 14,2% aan dat ze in 2021 geconfronteerd werden met pesterijen door collega’s of leidinggevenden. Opvallend meer mannen geven aan dat ze in 2021 geconfronteerd werden met pesterijen op het werk (17,9%), in vergelijking met vrouwelijke medewerkers (11,29%).
Uit onderzoek van Securex uit 2021 bleek dat iets minder dan de helft (45%) van de gevallen, er met de vinger wordt gewezen naar de leidinggevende, in 32% is dat een collega, in 16% een groep collega’s en in 7% een externe persoon. Uit onderzoek van KU Leuven en IDEWE blijkt dat 9% van de Belgische werknemers te maken krijgt met cyberpesten op het werk.
Stop, dit is MIJN GRENS
Grensoverschrijdend gedrag kan slaan op pesten, ongewenst seksueel gedrag, agressie en discriminatie. Het zijn specifieke vormen van psychosociale belasting die schadelijke gevolgen hebben voor de lichamelijke en/of psychische gezondheid van de medewerkers. Pesten is elk onregelmatig, maar dikwijls terugkerend gedrag (woorden, bedreigingen, handelingen) dat de persoonlijkheid, de waardigheid of de fysieke of psychische integriteit van een persoon aantast. Dit creëert voor het slachtoffer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende werkomgeving.
Grensoverschrijdend gedrag of pesterijen mogen nooit zomaar passeren. De impact van pesterijen op de werkvloer gaat trouwens verder dan enkel de medewerker die zich gepest voelt. Het kan zorgen voor een slechte sfeer, wantrouwen, onzekerheid en kan zelfs leiden tot een stijgend absenteïsme en verloop…
Daarom is het belangrijk om preventief te zorgen dat het zo weinig mogelijk voorkomt. Komt het toch voor? Dan is het cruciaal om een goed vangnet te voorzien. Het is belangrijk dat ieders grenzen worden gerespecteerd. Als een collega aangeeft dat dit niet het geval is, moeten we dit meteen serieus nemen.
Wat moet je als werkgever doen?
De leidinggevende wordt wel verantwoordelijk gesteld voor het feit dat de situatie niet wordt aangepakt. Daarom is een goede opvolging, begeleiding en ondersteuning van leidinggevenden cruciaal. Zo kunnen ze beter reageren op elke vorm van grensoverschrijdend gedrag.
Geweld en pesterijen op het werk maken deel uit van de psychosociale risico’s op het werk. De werkgever moet maatregelen treffen om die risico’s te voorkomen en om de schade ervan te voorkomen en te beperken. Daarnaast moet de werkgever een interne of externe vertrouwenspersonen aanstellen en binnen het bedrijf een interne procedure opzetten, die ervoor zorgt dat het slachtoffer wordt opgevangen, raad ontvangt, en een snelle en onpartijdige tussenkomst geniet.
Hoe pestgedrag aanpakken?
Wat je kan doen als werkgever om pestgedrag te voorkomen of hoe kan je er zo goed mogelijk mee omgaan.
1. Zorg voor een open bedrijfscultuur
Creëer in de eerste plaats een klimaat waar grensoverschrijdend gedrag geen of zo weinig mogelijk kans maakt. Vaak start een conflict met een meningsverschil waar te weinig over gecommuniceerd wordt. Streef daarom naar een open cultuur waar mensen in dialoog kunnen gaan met elkaar, waar geluisterd wordt, waar gezocht wordt naar oplossingen.
2. Geef duidelijke grenzen aan
Een pestcultuur hangt vaak samen met de normen, de waarden en de grenzen die een organisatie hanteert en communiceert. Maak duidelijk dat je pestgedrag niet accepteert. Geef als leidinggevende het voorbeeld. Zet dit kracht bij door gevolgen te koppelen aan dergelijk gedrag. Bespreek pestgedrag op regelmatige basis, bijvoorbeeld in teambesprekingen.
3. Werk aan een positieve teamgeest
De pester aanpakken is zelden de oplossing. Sterker nog, je versterkt het pestende systeem door de pester onder druk te zetten. Bij pestgedrag is het team vaak een deel van het probleem. Slachtoffers van pesten vertellen bijna altijd dat ze last hadden van toekijkende collega’s. Daarom is het belangrijk om te werken aan een positieve teamgeest, waarin iedereen samenwerkt aan hetzelfde doel. Acceptatie van elkaar en van de verschillen tussen medewerkers is een voorwaarde. Dan krijgt pestgedrag geen kans.
4. Neem signalen serieus en speel kort op de bal
Dat betekent dat je alert moet zijn voor de eerste signalen van grensoverschrijdend gedrag (prikkelbaar, gebrek aan motivatie, angstig, onzekerheid …). Praat erover met je werknemers. Hoe voelt de werknemer zich op het werk? Dit wil daarom niet zeggen dat jij je ook zo zou voelen in dezelfde situatie, maar het daarom negeren of minimaliseren lost niets op, integendeel. Mensen voelen zich niet gehoord en zijn ontgoocheld. Hoe sneller iets opgemerkt wordt, hoe makkelijker het is om tot een oplossing te komen.
5. Zorg voor een vertrouwd aanspreekpunt waar medewerkers terecht kunnen
Hebben medewerkers nood aan een hulplijn? Ondersteun hen dan of verwijs hen door naar de interne of externe vertrouwenspersoon. Ze moeten weten bij wie ze terecht kunnen wanneer ze zich minder goed voelen.
6. Ga niet te snel op zoek naar schuldigen
Het is zeer verleidelijk om de schuld bij één iemand te leggen of je eigen oordeel te volgen. Toch is het cruciaal om zonder vooroordelen naar de verschillende partijen te luisteren. Vaak zal je zien dat het geen zwart-witverhaal is.
7. Sta ook stil bij de mogelijke impact van sociale media
Als werkgever heb je weinig invloed op sociale media en het gebruik ervan buiten de werkvloer. Toch heeft het soms ook gevolgen op de werkvloer waardoor je het als werkgever wel bespreekbaar kan maken. Het kan al helpen als je een algemeen signaal stelt dat pesten, roddelen … op sociale media niet kan. Soms kan dit al voldoende zijn voor sommigen om ermee op te houden. Hoe omgaan met sociale media kan je opnemen in een beleid rond grensoverschrijdend gedrag.
8. Train leidinggevenden en medewerkers
Pesten bestrijden staat of valt met een kordate aanpak door de leidinggevenden. Een training kan daarbij helpen. Daarin leren ze niet alleen hoe ze pestgedrag herkennen, maar ook hoe ze ermee moeten omgaan. Maar ook medewerkers hebben baat bij een training, bijvoorbeeld conflicthantering. Daarin leren ze hun grenzen aangeven en de regie te voeren over hun welzijn.
9. Aandacht in het arbeidsreglement
In het arbeidsreglement moet de procedure staan om pesterijen te melden, met daarbij de gegevens van de preventieadviseur of vertrouwenspersoon. Informeer alle werknemers over de procedure en herhaal regelmatig dat het belangrijk is om pestgedrag te melden.
Meer weten:
