Hormoonontregelende stoffen
Net zoals kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen, zijn hormoonontregelaars zeer zorgwekkende stoffen. Hormoonontregelaars kunnen uiteenlopende ernstige medische aandoeningen veroorzaken, en vormen dus een risico voor de gezondheid van werknemers en van hun nageslacht. Werknemers dienen bijgevolg tegen deze stoffen beschermd te worden. Zwangere werkneemsters en jongeren op het werk zijn in dit geval bijzonder kwetsbare risicogroepen.
Door dit nieuwe koninklijk besluit worden hormoonontregelaars opgenomen in het toepassingsgebied van titel 2 van boek VI van de codex over het welzijn op het werk. Dit wil zeggen dat, wat betreft bescherming van werknemers, voor deze stoffen nu dezelfde regels gelden als voor kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen.
Hormonaal stelsel
Hormonen vervullen een essentiële functie als signaalstoffen in het menselijk lichaam. Ze worden geproduceerd door specifieke klieren en worden door de bloedstroom getransporteerd om via specifieke doelwitcellen verscheidene biologische processen te sturen. Deze processen kunnen onder andere te maken hebben met lichamelijke ontwikkeling, het regelen van het metabolisme en voortplanting.
Lange termijn effecten
Hormoonontregelaars zijn chemische stoffen, zowel van natuurlijke als kunstmatige oorsprong, die de normale werking van ons hormonaal systeem ontregelen, waardoor er zich negatieve effecten op de menselijke gezondheid kunnen ontwikkelen. De negatieve effecten kunnen zich in sommige gevallen pas na vele jaren of zelfs over generaties heen manifesteren. Het resultaat van een verstoorde hormoonhuishouding kan zich uiten op verschillende manieren:
– het voortplantingssysteem: vruchtbaarheidsproblemen, teelbal- of prostaatkanker, borstkanker;
– verstoringen van het immuunsysteem en kanker;
– verminderd IQ, autisme, Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD);
– obesitas, diabetes type 2;
– schildklierafwijkingen;
– ziekte van Alzheimer en ziekte van Parkinson…
Kritische blootstelling
De schadelijkheid van hormoonontregelaars is afhankelijk van de blootstellingsperiode aan deze stoffen. Bij de mens behoren zwangere vrouwen en ongeboren kinderen daarom tot de meest kwetsbare individuen. Jongeren zijn ook een kwetsbare groep in de pubertijd. Het is hierbij belangrijk om te beseffen dat negatieve gezondheidseffecten die zijn opgelopen tijdens één van deze ontwikkelingsfases, meestal onomkeerbaar zijn.
De preventiehiërarchie
De risicoanalyse bestaat uit de identificatie van de gevaren voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, gevolgd door de vaststelling en bepaling van de risico’s voor dit welzijn en de beoordeling van deze risico’s. Het doel van deze risicoanalyse is het vaststellen van preventiemaatregelen. Hierbij is het belangrijk de preventiehiërarchie (art. VII.1-6) toe te passen, eerst collectief beschermen en als dit echt niet lukt, dan pas persoonlijke bescherming zoals mondmaskers en/of een gelaatsscherm.
Aanpak op 4 niveaus – STOP
* Substitutie: moet de chemische stof met hormoonverstoorders echt gebruikt worden? Kan met de gevaarlijke stof niet vervangen door een chemisch agens of een proces dat niet of minder gevaarlijk is voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers?
* Technische maatregelen om de blootstelling aan de chemische stof te beperken. Voorbeelden zijn het gebruik van passende stof afzuiging bij de bron van het risico, of extra ventilatie;
* Organisatorische maatregelen zoals het beperken van het aantal werknemers die met de stof in aanraking komen, de blootstellingduur minimaliseren en medewerkers moet geïnformeerd worden over de risico’s en beschermingsmaatregelen;
* Persoonlijke bescherming alleen maar als collectieve bescherming niet kan. Denk dan aan het dragen van ademhalingsbescherming, handschoenen, beschermingskledij, …).
Hulp nodig
Om de chemische agentia die in uw bedrijf gebruikt worden te kunnen inventariseren heeft 4 safe een eenvoudige analyse tool ontwikkeld. Zo heeft u in één oogopslag zicht op de agentia die de meeste aandacht vereisen wat betreft opvolging en mogelijke substitutie voor een duurzamer alternatief.
4 safe adviseert u over de essentiële stappen voor een veilige werkomgeving. Neem contact met ons op voor het uitwerken van uw risicoanalyse chemische agentia of preventiemaatregelen. Bel ons of stuur ons een mail.
Bewerkte bronnen
